Wist u dat de laatste veldslag van de Tweede Wereldoorlog op Texel plaatsvond? Tal van wetenswaardigheden over de Texelse oorlogstijd vindt u terug in het Luchtvaart- en Oorlogsmuseum. Ook de geschiedenis van de Texelse luchtvaart wordt hier uitvoerig belicht.
Terwijl de rest van Nederland al volop de bevrijding vierde, was de Tweede Wereldoorlog op Texel nog in volle gang. Tussen 5 april en 20 mei 1945 was het eiland het decor van een bloedige veldslag tussen de Duitse bezetter en de Georgische soldaten die meevochten aan Duitse zijde, maar in opstand kwamen. Deze laatste veldslag van WOII is onderwerp van een boeiende expositie in het Luchtvaart- en Oorlogsmuseum op het terrein van het Texelse vliegveld.
De bezoeker krijgt in het knusse museum, dat geheel wordt geëxploiteerd door vrijwilligers, een goed beeld van het leven op Texel tijdens de oorlogsjaren. Van de relatieve rustige beginjaren tot en met de veelbewogen laatste oorlogsjaren. Met de Hongerwinter ’44-’45, waarin Amsterdamse kinderen op Texel werden ondergebracht om aan de hongersnood te ontkomen, en met de deportatie van 806 Texelse mannen van 17 t/m 35 jaar naar Assen, waar ze werden gedwongen te helpen om de zogeheten ‘Westwall’, de verdedigingslinie tegen de geallieerden, te versterken. En natuurlijk de Georgische Opstand, in de volksmond de Russenoorlog genoemd.
De opstand begon gesmeerd, maar liep uiteindelijk stuk op de mislukte belegering van de Noordbatterij (paal 28) en Zuidbatterij (paal 9). De opstand werd neergeslagen na een felle en bloedige strijd bij de vuurtoren. Meer dan duizend Georgiërs, Duitsers en Texelaars kwamen om het leven.
Luchtvaartgeschiedenis
In de grote hal van het museum wordt de geschiedenis van de (Texelse) luchtvaart in kaart gebracht. Daar ligt feitelijk ook de basis van het Texelse luchtvaartmuseum. In 1987 ontstond het idee voor een museum naar aanleiding van het 50-jarig bestaan van Vliegveld De Vlijt, de oude naam van Texel International Airport.
Behalve diverse bijzondere vliegtuigen en vondsten van vliegtuigmotoren en andere zaken, komen ook de nauwe banden van Texel met de KLM tot uitdrukking. Bijzondere verzamelingen blauw/witte relikwieën, bedrijfskleding en vliegtuigmeubilair zijn te bewonderen. Leuk is het kijkje in de cockpit van de Lockheed Super Constellation, kort na WOII. De levensechte setting voert de bezoeker terug naar die lang vervlogen tijd.
